24. Aspek Fonologi - Dialek Utara

Terdapat masalah-masalah sebutan yang berlaku dalam kalangan penutur bahasa Melayu. Hal ini berlaku kerana wujudnya variasi-variasi daripada satu bahsa tertentu yang begitu kuat mempengaruhi bahasa penutur tersebut. Keadaan dialek atau variasi-variasi bahasa itu berbeza dari segi bentuk bahasa yang baku terutamanya dari segi sebutan, perbendaharaan kata dan tatabahasa.

    Dari segi sebutan bunyi-bunyi bahasa yang biasanya terseleweng daripada sebutan yang sebenar, iaitu dalam bahasa baku dapat dilihat dalam dialek-dialek negeri.

Contoh dalam dialek utara :

1. Getaran gusi [ r ] di awal dan di tengah kata dibunyikan secara geseran lelangit lembut bersuara [ y ].
2. Bunyi [ r ] di akhir kata digantikan dengan hentian glotis [ ? ] dan vokal al sebelum dinasalkan.
3. Sisian [ l ] di akhir perkataan dilenyapkan dan digantikan dengan bunyi [ i ].
4. Geseran gusi tidak bersuara [ s ] di akhir kata digantikan dengan [ h ] geseran tekak tidak bersuara. 
5. Bunyi-bunyi vokal juga turut berubah. Umpamanya, [ a ] menjadi [ Ɛ ] dan [ u ], [ ui ].

Contoh-contoh sebutan yang kerap didengar :

1. Ekor = Ekoq
2. Kapal = Kapai
3. Tulus = Tuluih
4. Kecil = Kecik
5. Pukul = Pukoi
6. Ular = Ulaq

Dari segi leksikal pula ada beberapa perkataan yang tidak biasa digunakan dalam bahasa baku tetapi digunakan dalam bahasa dialek utara.

1. Awak = Hang
2. Mereka = Depa
3. Sebentar = sat
4. Apa pasal = awat 

(Rujukan : Kamaruddin Haji Husin (1999:245-246). Pengajaran Lisan : Kemahiran Mendengar dan Bertutur)

Sekadar selingan untuk pembaca dan rakan-rakan :
"Yang lama dikelek, yang baharu didukung" = Adat yang lama tetap diamalkan di samping budaya hidup yang baharu.